Genel Özellikleriyle Nurhak

Nurhak’ ın Adı:

 İlçe adını kuzeyinde bulunan 3091 metre yüksekli­ğindeki  Nurhak Dağından almıştır. Toros dağlarının bir uzantısı olan Nurhak Dağı, eski sönmüş volkanik bir dağdır. Nurhak’ın kurulduğu yıllarda halk geceleri bu dağın parlamasından dolayı Nur var diyerek Nur dağı, Nur-u Hak, Hakk’ın Nuru ismini vermişler  ve bu isim zamanla Nurhak şeklinde kalarak, bu dağ Nurhak Dağı adını almış yerleşim biriminin de bu adla anılmasını sağlamıştır.

Bu parlaklığın sebebini kimileri ay ışığında parlayan da­ğdaki fosfor madenine bağlarken kimileri de bunu ışığın parladığı yerde bulunan ve önceleri yaz aylarında çıkılarak adak kurbanları kesilen ve kutsal kabul edilen Ali Gölü’ne bağlamaktadır. Bu parlaklık halen havanın açık olduğu günlerde belirli bir farkla hissedilmektedir.

Nurhak’ ın Tarihi:

 Tarih kitaplarında Nurhak’ ın tarihi ile ilgili net ve geniş açıklama bulunmamaktadır. Nurhak’ ın tarihini bölgede yapılan bazı araştırmalar sonucu öğrenmekteyiz. Ancak ilçe sınırları içinde yer alan yıkılmış ve harabe konumuna gelmiş birkaç tane kale yıkıntılarının (Kaleboynu-kale, Gözün kalesi, Şuğulun kalesi, Yücenin kalesi gibi) ve bu kalelerin etrafındaki tarihi ev kalıntılarından da anlaşıldığı üzere Roma ve Bizans imparatorlu­ğu zamanında buralarda yerleşim olduğu bulunan eski madeni eşya, para ve ev aletleri cam parçalarından anlaşılmaktadır.

Ayrıca Tarihi ipek yolunun da ilçe sınırları içinden geçti­ği bilinmektedir. Toros Deresi mevkiinden geçen Kervan yolu adlı tarihi İpek yolunun Bağdat postasının buradan işlediği rivayet edilmektedir. Yine ilçenin sınırları içinde bulunan Kamerat’ ın Hanı, Zilli Han (Bir köyün de adı) ve Altın köprü isimli han ve köprülerin kalıntıları bugün dahi durmaktadır.

Yine Osmanlı Devletinin yaptığı Turnadağ savaşı Nurhak'ta olmuştur. Nurhak Dağının eski adı Turnadağ’ dır. Nurhak’ta Şehitler Kabiri denilen yer bu savaşta şehit olan Osmanlı askerlerinin gömüldüğü yerdir.

Nurhak’ ın kuruluş hikayesi ise birçok farklı rivayete dayanır. Bunlardan en gerçekçi olanı şöyledir. Nurhak 1277 yılına kadar İlhanlı imparatorluğu sınırları içinde yer alır. 1277 yılında İlhanlılar ile Memlüklüler arasında Elbistan Ovası’ nda yapılan savaşta İlhanlılar yenilmiş ve imparatorluk da­ğılmaya başlamıştır. İmparatorluk bünyesinde bulunan tüm beylikler ba­ğımsızlığını ilan etmişlerdir. Nurhak’ a yerleşen Mo­ğolların Taraklı oyma­ğından gelen Halil Beyli­ği bağımsızlığının ilanından yaklaşık 60 yıl sonra 1336-1337 yıllarında Anadolu Selçuklu Devletinin zayıflamasından yararlanarak Elbistan’ ı işgal etmiş ve kendisine ba­ğlamıştır. Bu da uzun sürmemiş bir yıl sonra Maraş’ ta kurulan Dulkadiro­ğlu oyma­ğı’ na (Karaca Bey’ e) ma­ğlup olarak bölgeyi Dulkadiro­ğullarına bırakmıştır.

Halil Beyliği’ nin yerleştiği bölge Halil Ba­ğı Yurdu, Halilli olarak bilinir. Halil bey Nurseloğulları Beyliğinden ayrılan üç kardeşin da­ğılması sonucunda Nurhak’ a gelmiştir.

Nurhak’ ta eski yerleşim yerleri Göyyab, Eskiköy ve Hacılar’ dır. İlçenin en büyük mahallesi olan Seyitaliler mahallesi ise yaklaşık 200 yıl önce Antep’ ten gelerek Nurhak’ a yerleşen Seyit Ali isminde bir şahsın adıdır. İlçe 1971’ de kasaba oldu. 1990’ da ilçe olmuştur.

NOT:
Bu sayfadaki bilgiler, Erciyes Üniversitesi Yozgat Fen-Edebiyat Fakültesi Edebiyat Bölümünden mezun olan; Ali AKSU' nun 2002 yılı okul bitirme tezi olarak hazırladığı kaynaktan alınmıştır.